پروپاگاندا، طبق تعریف ویکیپدیای فارسی، «گونهای ارتباط است که در آن اطلاعات هماهنگ و جهتدار برای بسیج افکار عمومی از طریق تبلیغات سیاسی، پخش و فرستاده میشود».
پروپاگاندای دنیای طراحی، الگوی سیاه نام دارد.
طراحان تجربهی کاربری با استفاده از دانش روانشناسی و مهارتهایشان، کاربر را برخلاف میل او و یا به اشتباه به جهتی سوق میدهند که کاربران یا نسبت به مسیر و هدف بیاطلاع هستند و یا تصمیمی در آن مورد نگرفتهاند. در این شیوه به جای اینکه دیزاین با توجه به منافع کاربر و کسبوکار باشد، فقط اهداف تجاری شرکتها، که منتج به فروش و جذب مخاطبان بیشتر میشود را دنبال میکند.
از جهاتی برخی بر این باورند که الگوی سیاه، عملی غیراخلاقی و غیرمسئولانه است؛ شاید استفاده از طراحی سیاه به خودیِ خود غیرقانونی نباشد، اما سوءاستفاده از آن میتواند کاربران را متحمل ضرر مالی یا امنیتی کند. مثال ملموس از سوءاستفاده از الگوی سیاه، ماجرای «فعالیت خدمات ارزش افزوده (VAS) اپراتورهای تلفن همراه»، است که طبق گفتهی مقامات، مبلغ ۱۳هزارمیلیارد تومان از جیب مردم کسب درآمد کرده بودند. عمده قربانیان این خدمات، افرادی بودند که در مسابقات پیامکی تلویزیون شرکت کرده بودند.
چیزی شبیه به این موضوع حین ثبت نام در سایتهایی که خدماتشان برای مدت محدودی رایگان (Free Trial) است، اتفاق میافتد. کاربری که در این سایت اکانت رایگان میسازد، حین ثبت نام از وی اطلاعات کارت بانکی را نیز دریافت مینمایند و پس از پایان مدت زمان استفادهی مجانی، از حساب کاربر مبلغی کسر میکنند.
با این مقدمه و اهمیت ساختار الگوی سیاه، شما را دعوت میکنم به مطالعهی مقالات زیر که به توضیح مفصل این الگو و مثالهای آن در دنیای دیجیتال پرداخته است.
(زمان حدودی مطالعه مقالهی اول: ۱۰ دقیقه و مقالهی دوم: ۵ دقیقه )
برای مشاهده مطالب بیشتر میتوانید از وبلاگ آکادمی دیزاین دیدن کنید.